همه ایرانی‌ها بازی تخته نرد را به خوبی می‌شناسند. حتی اگر این بازی را بلد نباشید، قطعاً آن دیده‌اید و تصویر آشنایی در ذهن شما دارد. تخته نرد یکی از قدیمی‌ترین (به اصلاح) گیم‌بردهای تاریخ بشریت است که مورخان عمر آن را تا 3 هزار سال تخمین می‌زنند. برخلاف تصور ایرانی‌ها این بازی اختراع سرزمین ما نیست اما ملت ما از اولین کسانی بودند که علاقه بسیار زیادی به این بازی رومیزی نشان دادند.
تخته نرد یک بازی فوق‌العاده سرگرم کننده، سالم و جذاب است که مهارت، تجربه، قوای تحلیل و هوش شما را به چالش می‌کشد. با اضافه شدن چاشنی شانس، تخته نرد ساختاری به غایت شبیه به خود زندگی دارد. درست مثل زیستن در طول حیات، هر بازیکن باید بتواند بیشترین استفاده را از شانس‌های خوب و بد خود بکند تا بازی را ببرد.
سیل علاقه‌مندان به تخته نرد هیچوقت کم نیست و نسل‌های مختلف به این بازی علاقه زیادی دارند. با این وجود آموختن آن از زبان یک بازیکن دیگر شاید چندان آسان نباشد و شما هم مثل من کمی گیج شوید. از این رو در این مقاله تصمیم دارم تا راهنمای آموزش بازی تخته نرد به زبان ساده را در اختیار شما قرار دهم تا به شیوه‌ای آسان و قابل فهم، آن را یاد گرفته و از بازی کردن لذت ببرید.
اگر علاقه‌مند به آموزش تخته هستید، با ما همراه باشید.
بخش‌های مختلف تخت نرد
تخته نرد یک گیم‌برد صفحه‌ای است که از قسمت‌های مختلفی تشکیل شده است. صفحه این بازی (که مثل یک صندوق باز و بسته می‌شود) دارای دو نیمه مجزا از هم است که با تقسیم هر صفحه به قسمت بالا و پایین، به صورت کلی از 4 ردیف 6 تایی تشکیل شده است.
ابعاد هر قسمت از صفحه در قالب مستطیلی بوده و نسبت ابعاد 1 به 2 دارد. به عبارت دیگر هر نیم صفحه تخته نرد دارای ابعاد 50*25 یا 40*20 یا 30*15 و غیره است. ابعاد ممکن است تغییر کنند، اما نسبت ابعاد ثابت خواهد بود. همچنین کل صفحه (مجموعه دو قسمت چپ و راست) یک مربع بزرگ 1 به 1 را تشکیل می‌دهد (50*50 یا 40*40 و غیره).
در کنار خود تخته، بازی تخته نرد کامل از قسمت‌های دیگر هم تشکیل شده که عبارتند از:
- چهار زه چوبی رج‌بندی شده برای جایگیری بهتر مهره‌ها روی صفحه
- 30 عدد مهره سیاه و سفید (15 مهره سیاه و 15 مهره سفید)
- 2 عدد تاس
- جام یا کاسه تاس‌ریز
کلیک کنید: رمزهای پنهان بازی هی تاکسی
صفر تا صد آموزش بازی تخته نرد مبتدی
قبل از هرچیز باید بدانید که تخته نرد یک بازی دو نفره است، بنابراین نه تنهایی امکان بازی کردن آن وجود دارد، و نه با تعداد بیشتر از دو نفر. درست مانند شطرنج. از این رو توجه داشته باشید که این مقاله مختص آموزش بازی تخته نرد دو نفره است.
صفحه تخته نرد به چهار قسمت مساوی تقسیم می‌شود. کل صفحه به دو قسمت چپ و راست و هر نیم‌صفحه نیز به دو قسمت بالا و پایین تفکیک شده است. هر کدام از جناحین روبروی هم قرار گرفته در صفحه، شامل 12 مثلث بلند یا پیپ هستند که به هر کدام از آن‌ها خانه گفته می‌شود. بازی تخته نرد به صورت کلی از 24 خانه تشکیل شده است که دو طرف ردیف‌های ضلعی را می‌پوشانند. مهرههای بازی تنها می‌توانند بین هرکدام از این خانه‌ها جابجا شوند.
دو بازیکن روبروی همدیگر می‌نشینند شماره‌گذاری خانه‌ها، از 1 تا 24، از مقابل هر بازیکن آغاز می‌شود. به این صورت که اولین خانه دارای شماره 1 و آخرین خانه که در حوزه رقیب است شماره 24 خواهد بود. شماره‌گذاری خانه‌ها برای رقیب کاملاً برعکس صورت می‌گیرد، به عبارت دیگر، خانه شماره 24 شما، خانه شماره 1 اوست و خانه شماره 1 شما، خانه شماره 24 او.
در شروع بازی مهرههای شما با قاعده مشخصی در زمین پخش شده‌اند (که البته بخش عمده آن‌ها در خانه حریف هستند) و تمام مهرههای او نیز در به همین ترتیب. هدف نهایی این بازی آن است که به کمک تاس‌ها، هر نفر مهرههای خود را حرکت داده و پس از رساندن به خانه‌های اولیه خود، از جریان بازی خارج کند.
به عبارت ساده‌تر، تمام 15 مهره شما در ابتدا در زمین پخش هستند و شما موظفید آن‌ها را به خانه‌های 1 تا 6 منتقل کرده و از جریان بازی خارج نمایید. در این بین، حریف هم دقیقاً همین کار را انجام می‌دهد و در طول مسیر چالش‌هایی را برای شما ایجاد می‌کند. مهم آن است که بتوانید ترافیک ایجاد شده در بین مسیر را با استفاده از قوانین بازی دور بزنید و سریع‌تر از رقیب، مهرههای خود را از بازی بیرون ببرید.
در جریان بازی، مهرههای سفید به صورت پادساعتگرد حرکت می‌کنند و مهرههای سیاه به صورت ساعتگرد حرکت می‌نمایند.
چینش مهرههای تخته نرد در ابتدای بازی
یکی از مهم‌ترین نکات آموزش بازی تخته نرد کامل این است که بدانید در ابتدا چگونه باید مهرههای خود را در خانه‌های بازی بچینید. این سبک چینش یکی از مهم‌ترین قواعد آموزش بازی تخته به شمار می‌رود.
برای چینش ابتدایی باید از قاعده 2535 استفاده نمایید. بر این اساس باید چینش به صورت زیر باشد:
- 2 مهره در خانه شماره 24
- 3 مهره در خانه شماره 8
- 5 مهره در خانه شماره 13
- و 5 مهره در خانه شماره 6
حریف نیز دقیقاً با همین الگو مهرههای خود را می‌چیند تا در نهایت تمامی خانه‌ها به صورت قرینه پر شوند. حال کافیست تاس بریزید و بازی را آغاز کنید.
آموزش بازی تخته نرد
یعد از اینکه مهره‌ها سر جای صحیح خود چیده شدند، نوبت به شروع بازی می‌رسد. یکی از نکات در خصوص آموزش بازی تخته نرد به زبان ساده، این است که فرد دارای مجموع تاس‌های کوچک‌تر معمولاً آغاز کننده بازی است. البته بعضی افراد با مجموع تاس‌های بزرگ‌تر شروع‌کننده را تعیین می‌کنند و بعضی اعتقاد دارند کلاً مهره سفید باید شروع کند. البته برخی هم بر این باورند که عدد تاس نشان می‌دهد چه کسی دارنده مهرههای سفید و آغازکننده بازی است.
بعد از اینکه شروع کننده مشخص شد، تاس را می‌ریزید و متناسب با عدد، شروع به حرکت دادن یک یا دو مهره می‌کنید. در آموزش بازی تخته نرد دو نفره باید بدانید که می‌توانید به اندازه مجموع عدد تاس‌ها ، یک مهره را حرکت دهید یا به تفکیک عدد تاس‌ها، دو مهره را حرکت دهید.
بازی به صورت نوبتی انجام می‌شود و هر نفر تاس می‌ریزد. بر اساس عدد تاس‌ها و امکان حرکتی که برای شما وجود دارد، باید تک‌به‌تک مهرههای خود را در خانه 1 تا 6 جمع کنید. بعد از اینکه همه مهرههای شما در خانه خودتان جمع شد، باید شروع به بیرون بردن آن‌ها کنید.
نکته: توجه کنید که بازی مهرههای شما همیشه از زمین حریف آغاز می‌شود. بنابراین چنانچه یکی از مهرههای شما بسوزد، باید آن را از خانه‌های خالی ابتدایی حریف وارد زمین کنید.
بیرون بردن مهره‌ها از خانه خودی با عددهای تاس انجام می‌گیرد. مثلاً چنانچه تاس شما عدد 4 و 6 را نشان دهد، باید یک مهره از خانه 4 و یک مهره را از خانه 6 بیرون ببرید. چنانچه در این دو خانه مهرهای نداشتید، باید عددها را بازی کنید و مهره‌ها را جابجا نمایید.
چنانچه در مرحله خالی کردن، تاس شما جفت آمد می‌توانید چهار نوبت از عدد آن‌ها استفاده کنید. به عنوان مثال اگر جفت 3 آوردید، می‌توانید چهار مهره از خانه شماره 3 خود خالی کنید. البته اگر در این خانه به اندازه چهار مهره نداشتید، اجازه خالی کردن هر تعداد مهره که در آن هست را دارید.
بازیکنی که زودتر از حریف مهرههای خود را از زمین خارج کند، برنده خواهد بود.
آشنا شوید:رمز بازی بتمن بگینز
قوانین بازی تخته نرد
برای آموزش بازی تخته نرد مبتدی باید حتماً با کلیدی‌تین قوانین این بازی آشنایی داشته باشید. جدای از مواردی که در بالا به آن‌ها اشاره کردیم، مهم‌ترین قوانین بازی تخته نرد عبارتند از:
- در هرکدام از خانه‌ها امکان وجود مهرههای غیرهمرنگ وجود ندارد.
- خانه‌ای که بیشتر از یک مهره در آن وجود داشته باشد بسته است و امکان حرکت به داخل آن وجود ندارد. به عنوان مثال اگر شما مهره سفید داشته باشید و تاس شما 3 باشد، چنانچه سه خانه جلوتر توسط حداقل دو مهره سیاه اشغال شده باشد، اجازه ورود به آن را ندارید. بنابراین یا باید حرکت نکنید یا در صورت امکان حرکت دیگری انجام دهید.
- امکان حرکت معکوس رو به عقب در تخته نرد وجود ندارد.
- چنانچه در یک خانه تنها یک مهره سیاه یا سفید وجود داشته باشد، بازیکن به اصلاح گشاد داده است، چراکه در تخته نرد امکان زدن مهره حریف وجود دارد. اگر در خانه مقصد شما، تنها یک مهره غیرهمرنگ وجود داشته باشد، می‌توانید آن را زده و جایش را بگیرید.
- مهره‌هایی که زده شده یا به اصلاح می‌سوزند، از جریان بازی خارج شده و تنها با تاس‌هایی که نشان دهنده خانه‌های خالی از ابتدای خانه‌های حریف هستند می‌توانند وارد زمین شوند. به عبارت دیگر، چنانچه مهره شما سوخته باشد و تاس عدد 2 و 5 را نشان دهد، اما خانه دو و پنج و هفت (مجموعه دو عدد) حریف پر باشد، اجازه ورود به زمین را ندارید و باید تا نوبت بعدی صبر کنید.
- زمانی که مهرهای می‌سوزد، بازیکن تا زمان وارد شدن مجدد آن به زمین، اجازه حرکت دادن مهرههای دیگر خود را ندارد.
- چنانچه تاس شما به اصلاح جفت آمد، می‌توانید چهار بار به صورت مجزا آن عدد را بازی کنید. به عنوان مثال اگر جفت 3 آوردید، می‌توانید چهار مهره خود را هرکدام 3 بار به جلو حرکت دهید، یا اینکه 12 خانه حرکت کنید، یا اینکه 2 مهره را 6 خانه جابجا کنید. این جایزه جفت آوردن در آموزش بازی تخته نرد کامل است.
- اصولاً محدودیتی در تعداد مهره‌هایی که می‌توانید در یک خانه جای دهید وجود ندارد. البته در برخی از سبک‌های بازی، بازیکنان اجازه ندارند بیشتر از 5 مهره را در یک خانه جای دهند.
مارس چیست؟
زمانی که در بازی تخته نرد، زودتر از حریف مهرههای خود را از بازی خارج کنید، 1 امتیاز می‌گیرید اما چنانچه مهرههای شما تماماً از بازی خارج شوند اما حریف هنوز هیچ مهرهای را خارج نکرده باشد، به اصطلاح مارس می‌کنید و 2 امتیاز می‌گیرید.
همچنین اصطلاح دیگری به نام مارس سیاه (یا در نوع غیر مودبانه، سگ مارس) هم وجود دارد، که طی آن بازیکن تمام مهرههای خود را از زمین خارج می‌کند اما حریف نه‌تنها هیچ مهرهای خارج نکرده، بلکه هنوز در خانه‌های او مهره دارد. مارس سیاه 3 امتیاز برای برنده خواهد داشت.
کلام آخر
بازی تخته نرد یکی از جذاب‌ترین بازی‌های صفحه‌ای است که سال‌های سال با فرهنگ ایرانی و شرقی گره خورده است. در این مقاله سعی کردیم به زبان ساده، قوانین و عملکرد این بازی را توضیح دهیم تا شما هم بتوانید از آن لذت ببرید. امیدواریم این مطلب برای شما مفید بوده باشد.
نظرات کاربران